آشنایی با ترکیبات عطریات
عطر مخلوطی از مواد معطر است که ماهیت منحصر بفرد و زیبایی را برای انسان ها می توانند به وجود آورند . این ترکیب متعادل و دقیق، دارای ساختار ثابتی است که در آن، هر ماده ای، نقشش را در حصول به رایحه کلی و خوشبو ایفا می نماید. در کل می توان گفت، عطر فقط مخلوطی از مواد خوش بو نیست و ترکیبات مختلف و پیچیده ای برخوردار می باشد .
بغیر از هویت ممتاز و قابل تشخیص، عطر می بایست دارای برخی پیش نیازهای تکنیکی نیز باشد که عبارتند از: قدرت ، پخش شوندگی و ماندگاری.
به علاوه عطر می بایست شخصیت اصلی اش را در طول مدت تبخیر نگه دارد. عطر شخصی خوش ساخت، ساعات زیادی پس از استفاده بر روی پوست، هنوز قابل تشخیص است . عطرهایی که برای محصولات کارکردی و مصرفی طراحی می گردند، می بایست به اندازه ای ماندگار باشند که مناسب محصولات کارکردی شوینده، آرایشی و بهداشتی مدنظر است . همچنین باید در محصول نهایی، از لحاظ شیمیایی پایدار باشند.
توجه داشته باشید که کاربرد مواد معطر تنها به ساخت عطریات محدود نبوده و برای تولید بسیاری از کالاها مانند مواد شوینده ، محصولات بهداشتی ، زیبایی و آرایشی کاربرد زیادی دارند .
برآوردن معیارهای فوق، بخش اساسی هنر عطر ساز است و به سالهای متمادی کارا اختصاصی نیاز دارد. پس از سالها کار تخصصی، سطحی از تجربه حاصل می گردد که برای فرمول بندی عطرهای اصیل و خوش ساخت مورد نیاز می باشد .
هیچ دو عطرساز، به شیوه کاملا یکسان عمل نمی کنند. همچنان که نقاشان و موسیقی سبک متفاوت تکنیک عطرسازی که در زمان ساخت شان متعارف بوده را در خود خلاصه کرده اند. این تکنیکها متمایز و متفاوت از یکدیگر هستند. همان گونه که نقاشی های سنتی فرانسه در قرن ۱۷، مکتب های امپرسیونیسم و مکتب کوبیسم، متفاوت از هم می باشند.
تمامی هنرها به شکل و ساختار خود وابسته هستند. خشنودی که ما از نگاه کردن به نقاشی های مونت یا با گوش دادن به سمفونی موتزارت کسب می کنیم، به دلیل ساختاری می باشد که سازنده اثر ، ایده اش را طبق آن مرتب نموده است. اغلب این ساختارها، به وسیله تجربه و درک مستقیم بدست آمده اند. نیازی نیست بدانیم چرا این ساختارها با هم خوب کار می کنند. بلکه کافی است بدانیم که موثر واقع می شوند. این ساختارها قسمتی از سنت و تجربه هستند که تاریخ هنر را می سازند. هنگامی که ساختار موفقی کشف گردید، برای اثرهای دیگر الهام - بخش است. این ساختار موفق، دیگر در قرق خالق آن نیست. هرچند سمفونی، به میزان زیادی ساخته دست هایدن است. اما تقریبا همه سازندگان بزرگ بعد از وی، از آن بعنوان وسیله ای برای خلق آثارشان استفاده نموده اند. در عطرسازی نیز به همین شکل، عطرسازان عطرهایشان را بر پایه شکل های بزرگ سنتی، از قبیل آکوردهای چیپر، گل بو، آلدهایدی و شرقی می سازند. این مطالب در فصل ۱۲ مورد بحث قرار خواهد گرفت. آثاری که بر طبق شکل های سنتی ساخته شده اند، برای مصرف کننده غیرمتخصص، رایحه ای جدید و اصیل به شمار می روند. در سال های اخیر، با ابداع سبک های جدید فرمول بندی و تکنیک، همانند دیگر هنرها، از ساختارهای سنتی فاصله گرفته شده است.
عطرسازی در جهان غرب، با ابداع محصولاتی از قبیل «مایع کلن»، «مایع مجارستانی» محصولی که از عصاره گیاهانی از قبیل رزماری و آویشن ساخته شده و مایع
اسطوخودوس شروع گردید. این محصولات از ترکیب نسبتا ساده اسانس های روغنی که از تقطیر با فشردن اجزا گیاهان بدست می آمدند، در ترکیب با الکل ساخته شدند.
به این ترکیب «تثبیت کننده ها»، تنتورهای محصولات جانوری از قبیل مشک، «عنبر سائل» و «مشک زباد»، مواد بالسانی از قبیل بنزوئین و مره، مواد شیرین از قبیل وانیل و تونکا و مایع هایی که از شستشوی پمادها بدست می آمدند نیز اضافه می گردید. در انتهای قرن نوزدهم، سنتز مواد خوش بوی شیمیایی، بعلاوه، ابداع تکنیک «عصاره گیری با استفاده از حلال» از مواد گیاهی، سرآغاز توسعه آرام سبکها و تکنیک های جهان امروزه عطرسازی شد.
در ابتدای قرن حاضر، بیشتر ساختار سنتی عطرهای گذشته باقی ماند. «مواد طبیعی تر و تازه» از «قبیل ترنج» و «لیمو سنگی»ها در ترکیب با اسانس های روغنی دیگر، نسبت زیادی از فرمول ها را شکل دادند و با تثبیت کننده های حیوانی و بالسان پشتیبانی گردیدند. «مواد صنعتی تازه کشف شده» ومواد اشتقاقی از قبیل وانیلین، کومارین ،
«هیدروکسیسیترونلال»، «وتایوریل آستات» و «متیل ایونون» بعلاوه« اسانس های خالص» تازه ساخته شده گلها به این مواد اضافه گردید. مواد خوش بوی جدید، در دسترس عطرساز قرار گرفت و الهام بخش نسل جدید عطرهاشدند. شالیمار یکی از مثال های شگفت انگیز عطر فرموله شده با این روش می باشد.
رفته رفته مواد صنعتی، شامل آلدهایدهای چربی دار و بسیاری از نوت های گل ساخته شدند. اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، برهه زمانی مهمی برای عطرسازی بود و این دوران، الهام بخش ساخت عطرهای جدید گردید. مواد طبیعی، بیشتر بعنوان نوتهای اصلاح کننده و غنابخش استفاده شدند. محصولات صنعتی به عطرساز اجازه داد، رابطه بین مواد دارای فراریت متفاوت در عطرها را« بصورت منظم» مطالعه نماید. این مواد از لحاظ زیباشناسی راضی کننده بوده و هنگام استفاده خوب عمل می کردند. این رویکرد نوعی از تکنیک را بوجود آورد که خالق آن، عطرساز بزرگ «جین کارلز» بود.
کارلز عطرهایش را با استفاده از آکوردهای آزمایشی برگزیده، در ساختاری که بر «توت پایه» فرموله گردیده بود، ساخت نوت پایه متشکل از موادی هستند که فراریت کمی دارند. «نوت میانی» یا نوت اصلاح کننده «فراریت متوسط» و «نوت اولیه» فراریت بالایی دارند. عطرهایی از قبیل کنو، «ما گریف» «ل ایر دو تمپس» و کابوچارد منعکس کننده این ساختار هستند. تأثیر این ساختار در تعدادی از عطرهایی باقی مانده اخیر نیز دیده میشود. تمامی این عطرها، بافت شفافی دارند و دارای کیفیت سه بعدی بوده که ما را به قلب عطر رهنمون می سازند.
در بیست سال اخیر، حرکت تدریجی از این سبک عطرسازی به سمت نسل جدید عطرها که بر نوع کاملا متفاوتی از ساختار پایه گذاری شده، دیده می شود. سبکی که با کار «سوفیا گراجسمن» بسیار مرتبط است. در این سبک، تعداد نسبتا کمی (در برخی موارد چهار یا پنج) از مواد در آکوردی ساده مورد استفاده قرار می گیرند. این تعداد کم مواد، ۸۰/ حجم ر ا شکل می دهند. در کنار این ساختار ساده، تعداد دیگری از مواد، شامل بیس ها و مواد طبیعی استفاده می گردد. بیس ها و مواد طبیعی، غنا و پیچیدگی لازم را برای تکمیل هویت عطر فراهم می نمایند. ممکن است عطرهای مدرن، فاقد کینت زیباشناسی عطرهای گذشته باشند. اما این مزیت را دارند که کم و بیش، رایحه شان بدون تغییر باقی می ماند. رایح ابن عطرها از تأثیر اولیه، تا ساعات زیادی پس از آن ثابت باقی می ماند.
نمونه بارز این نوع عطرها ترزر است که ۸۰/ فرمول آن، از چهار مادة المنیل اونون»، «یو ای سویر»، هدیون و گلکسولاید تشکیل شده است. در این نوع فرمول بندی، تمامی این مواد بخوبی با هم ترکیب شده اند. خیلی اوقات، نوت اولیه سنتی تر و تازه» در این عطرها، کاملا غایب بوده و با مقادیر اندکی از مواد بسیار قوی» جایگزین گردیده اند. این ساختار اجازه داده بجای منتظر ماندن برای تبخیر نوت اولیه، شخصیت اصلی عطر فورأ هویدا شود. این، صلاحف شیمی در عطر تلقی می گردد. چرا که امروزه مشتری، فرصت زیادی ندارد تا مثلا در فروشگا۔های شلوغ با فرودگاه، منتظر بماند تا نوت اولیه تبخیر شده و شخصیت اصلی عطر خود را نشان دهد.
در این لینک بیشتر در مورد عطریات بخوانید .
مشخصات عطرهای مصنوعی
عطرهای مصنوعی و یا شیمیایی عطرهایی هستند که توسط علم شیمی و با تغییر و تحول در یک یا چند ماده شیمیایی بدست می آید. عطرهای شیمیایی عموما دوام و ماندگاری بیشتری نسبت به عطرهای طبیعی دارند؛ چون در بافت ملکولی آنها از انواع و اقسام مواد شیمیایی استفاده شده که باعث دوام زیاد آنها می شود.
عطرهای شیمیایی به صورت های مختلفی وجود دارند.
یک دسته از این عطرها با درجه خلوص بالا و به صورت مایع در قوطی هایی با وزنهای متفاوت و از جنس آلومینیوم و با نامهای بسیار متنوع (چیزی در حدود بیش از ده هزار نام مختلف تولید شده و به بازار عرضه می شوند. این قبیل عطرها را در صنایع مختلف آرایشی و بهداشتی و کرم سازی و صابون سازی به کار می برند. علاوه بر آن به صورت خالص و برای خوشبویی تن و بدن نیز استعمال می شود. ا
دسته دیگر عطرهای مایع به نام عمومی «ادکلن» و با تنوع بیش از چند هزار نام متفاوت تجاری در بازار وجود دارد. که همان عطرهای خالص مایع که ذکر آن شد به اضافه لاکی مخصوص و ماده نگهدارنده ویژه در شیشه ها و قوطی های مختلف تولید و عرضه میشود. ادکلن ها عموما دوام کمتری نسبت به عطرها دارند و در شیشه های اسپری دار ارائه می شوند تا استفاده از آنها راحت تر باشد.
گروهی دیگر از همین دسته از عطرها، اسپری های خوشبوکننده بدن و هوا می باشند که در اشکال و انواع بسیار زیادی در بازار وجود دارند و محتویات آنها همان ترکیبات ادکلن هاست؛ به اضافه گازی ویژه که در کپسولهای فلزی خاص نگهداری می شوند.
مثل ادکلن ها دارای یک اسپری است که با فشار گاز داخل کپسول به بیرون هدایت شده و با فشار زیاد اسپری میشوند.
درک علم ساخت عطر :
پیش از هر چیز بهتر است درک صحیحی از عطر و انواع رایحه های آن داشته باشید. عطرها، ترکیبی از رایحه های مختلف هستند که "نت" نامیده می شوند. رایحه عطرهای مختلف بسته به زمانی که بوی آنها به مشام میرسد، به سه نت اصلی تقسیم می شوند.
برای بررسی بیشتر در مورد ترکیبات عطریات و روند پیشرفت ساخت عطر پیشنهاد می کنم که سایر مقالات همین وبلاگ را هم مطالعه نمایید .
